Γράφει ο Νικόλαος Τσιαμούρας
Η μεγαλοπρέπεια της φύσης βρίσκεται στην απλότητα της. Την ανακαλύπτεις στα πολύχρωμα αγριολούλουδα, στο ζωηρό κελάηδημα των πουλιών και στο αεράκι που ταξιδεύει μαζί μας και μας μεταφέρει τα γλυκά μυστικά και τα μυστήρια της Φθινοπωρινής φύσης…!
Κάτω από ένα παγωμένο ουρανό φύγαμε από την Βέροια στις 7 το πρωί. Διαδρομή Βέροια – Πτολεμαϊδα – Βλάστη.
Πριν φθάσουμε στην πόλη της Πτολεμαΐδας, η περιοχή τριγύρω πλημμυρισμένη από καυσαέριο και μια μυρωδιά καμένου αιωρείται στην ατμόσφαιρα, ατμοηλεκτρικά εργοστάσια λιγνίτη παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, η οικονομική ανάπτυξη ανθεί… οι θέσεις εργασίας για το μεροκάματο έχουν το σκληρό αντίτιμο τους σε υγεία και καθαρό περιβάλλον.
Συνεχίζουμε….
Είμαστε στην Εορδαία, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η περιοχή κατοικήθηκε από το 6000 π.Χ. Το 2200 π. Χ. κατοικούσαν εδώ Αιολείς και Αρκάδες. Η Εορδαία ανήκε στο κράτος των αρχαίων Ορεστών – Ελμιωτών. Πήρε το όνομα από τη θεά της αρχαιότητας Έορδα, (πελασγική λέξη σημαίνει μητέρα – γη).
Το κρατίδιο των Εορδών ανέπτυξε ισχυρή δύναμη, δικό του τρόπο στις τέχνες και τον πολιτισμό. Αργότερα ολόκληρη η περιοχή της Εορδαίας ενσωματώθηκε και αφομοιώθηκε στο κράτος των Αιγών, στο κράτος των αρχαίων Μακεδόνων, στο βασίλειο του Φιλλίπου πατέρα του Μέγα Αλέξανδρου. Στην Ρωμαϊκή περίοδο υπήρξαν πολλές συγκρούσεις Ρωμαίων και Μακεδόνων λόγω της Εγνατίας οδού που περνούσε μέσα από την πόλη.
Μπήκαμε στην Πτολεμαϊδα, πήρε το όνομα της προς τιμή του Πτολεμαίου (μαθητής του Αριστοτέλη, στρατηγός, σωματοφύλακας, συμμαθητής του Μέγα Αλέξανδρου όπου αργότερα αναγορεύτηκε βασιλιάς της Αιγύπτου, με το όνομα Πτολεμαίος Α΄ Σωτήρ – Λάγος). Γιος της Αρσινόης της Μακεδονίας είτε από τον νόμιμο σύζυγο της τον Λάγο, είτε από τον εραστή της τον Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας (367π.Χ-283 π.Χ.).
Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας η περιοχή ονομαζόταν «Επαρχία Καϊλαρίων» και η πόλη «Καϊλάρ». Στα δύσκολα εκείνα χρόνια μοναστήρια καταστράφηκαν οικισμοί διαλύθηκαν και κάηκαν. Οι περισσότεροι κάτοικοι για να αποφύγουν το παιδομάζωμα και τον εξισλαμισμό κατέφυγαν στα γύρω ορεινά.
Έδωσε βροντερό παρών στους μακεδονικούς αγώνες και στους βαλκανικούς πολέμους του 1912-13. Απελευθερώθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1912 από τον ελληνικό στρατό.
Πριν μπούμε στην πόλη, πήραμε πορεία αριστερά. Διαδρομή καταπράσινη και πανέμορφη μια θλίψη μια μελαγχολία επικρατεί στη γύρω φύση με το πέσιμο των φύλλων.
Πλησιάζουμε στη Βλάστη στο ιστορικό Μπλάτσι, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και από γνωστούς ταξιδιωτικούς προορισμούς το χωριό ζει και αναπνέει στους δικούς του ρυθμούς.
Πριν την Βλάστη πήραμε το δασικό δρόμο αριστερά, ανεβαίνουμε τις στροφές του δασικού δρόμου. Αφήνουμε τα αυτοκίνητα, προετοιμασία για ανάβαση, βρισκόμαστε στις παρυφές του βουνού 11 φίλοι ορειβάτες από την Βέροια.
Το Άσκιο είναι ένας «ασκεπής» ορεινός όγκος και η περιοχή όπου θα ορειβατήσουμε και θα ανέβουμε στην κορυφή είναι τελείως γυμνή από δένδρα, έδαφος πετρώδες και χαμηλή βλάστηση.
Το σκληρό τοπίο, τα σμιλεμένα βράχια από τη βροχή και τους αέρηδες μας εντυπωσιάζουν. Όλο το βουνό μέχρι και την κορυφή είναι μια ανάβαση. Τα πετρώματα του είναι κρυσταλλικά. Και τα υδάτινα ρεύματα καταλήγουν – τα περισσότερα – στον Αλιάκμονα και τη λίμνη Βεγορίτιδα.
Η ματιά μας αφήνεται για λίγο κάτω στην κοιλάδα, δροσερές αναπνοές σε ένα περιβάλλον μαγευτικό, ρουφάμε τώρα τα υπέροχα χρώματα του Φθινοπώρου.
Πλούσια δάση υπάρχουν κατά μήκος της κοιλάδας του Μύριχου. Από το αρχαιοελληνικό «χέω – μύρα», αρωματικά φυτά και οργιώδης βλάστηση στις όχθες έδωσαν την ονομασία. Ο χείμαρρος πηγάζει από τις βόρειες πλαγιές του βουνού και καταλήγει στον Αλιάκμονα.
Στους πρόποδες υπάρχουν πολλά είδη δρυός (χνοώδης, ευθύφλοιος, μακεδονικός), οξιές, σφενδάμια, πλατάνια, γάβρος και φράξος. Πλήθος αρωματικών φυτών με κυρίαρχα το τσάι και τη ρίγανη. Λαγοί, αλεπούδες, τσακάλια, λύκοι, αρκούδες. Σύμφωνα με την οργάνωση Αρκτούρος, η μεγαλύτερη αρκούδα της χώρας κατοικεί στο όρος. Ορεινές, πέρδικες και αρπακτικά (γύπες, αετοί). Αγριολούλουδα πρίμουλες, γεράνια, τουλίπες και ορχιδέες στέλνουν μυρωδιές και χρώματα την εποχή που ανθίζουν.
Το βουνό ξεπροβάλλει μπροστά μας, αναδύεται από κάθε γωνιά αβίαστα με μια ακατάβλητη δύναμη από τα βάθη του χρόνου και σκιαγραφεί το πραγματικό του πρόσωπο.
Αφήσαμε πίσω μας το δασικό δρόμο τώρα οδοιπορούμε. Το βουνό αποκαλύπτεται σιγά – σιγά άγριο και γοητευτικό. Βγήκαμε στη κορυφογραμμή ένας παγωμένος αέρας μας υποδέχεται, (φοράμε ζεστά ρούχα και συνεχίζουμε) στο βάθος της εικόνας μας φράζει τον ορίζοντα η εντυπωσιακή κορμοστασιά της κορυφής.
Μονοπάτι συνεχώς ανηφορικό. Ανάμεσα στις βουνοπλαγιές μικρά πουλιά κουρνιάζουν νωχελικά και φεύγουν πετώντας μακριά τρομαγμένα από τον δικό μας θόρυβο.
Έχουμε περισσότερο από μιάμιση ώρα που οδοιπορούμε σε ατίθασες και ελεύθερες βουνοπλαγιές με κατεύθυνση δυτικά. Η πρωινή δροσιά στη χαμηλή βλάστηση τριγύρω είναι ένα πανέμορφο θέαμα, όλο το τοπίο κρύο και παγωμένο.
Όσο πλησιάζουμε προς την κορυφή, νοιώθω ότι αφήνω πίσω μου έναν γήινο κόσμο για να εισέλθω σε ένα άλλο, θεϊκό. Ένας περήφανος ήλιος τυλίγει την κορυφή των βράχων, προσθέτοντας ακόμη πιο φωτεινή ατμόσφαιρα σε αυτό το παράξενο θαύμα.
Ο βοριάς σφυρίζει, ανεπαίσθητη υγρασία ποτίζει τη γη. Όσο ανεβαίνουμε σιγά – σιγά και ένας περήφανος ήλιος μας καθοδηγεί . Το τοπίο αγριεύει. Τώρα μπροστά μας υψώνονται μονοκόμματοι βράχοι καλυμμένοι από χαμηλή βλάστηση και κάτασπρο χιόνι .
Πρέπει να τους διαβούμε για να φθάσουμε στην κορυφή. Ορειβατούμε κερδίζοντας συνεχώς ύψος. Δεν χάνουμε χρόνο, δεν σπαταλάμε δυνάμεις, το μονοπάτι πριν την κορυφή ήπιο. Μετά από μια 2ωρη πορεία συνεχούς ανάβασης φθάσαμε στην κορυφή μια παρέα μια συντροφιά, φίλοι ορειβάτες από την Βέροια.
Καθισμένοι τώρα στο τσιμεντένιο υψομετρικό σε υψόμετρο 2111 μ. νοιώθουμε μια πρωτόγνωρη οικειότητα με το περιβάλλον, ο ήλιος που μας ακολουθεί σχεδόν από την αρχή της ανάβασης είναι τώρα δίπλα μας και μας ανεβάζει την διάθεση.
Γύρω μας οι άλλες βουνοκορφές Σμόλικας, Βίτσι και στο βάθος μακριά αχνοφαίνεται ο Όλυμπος. Η ορατότητα απεριόριστη μπορέσαμε να απολαύσουμε την ομορφιά των άλλων βουνοκορφών.
Τα αιώνια αυτά βουνά αν και αλλαγμένα από τη διάβρωση και τους σεισμούς κρύβουν αναλλοίωτα στα σπλάχνα τους την δημιουργία του πλανήτη και άλλα πολύτιμα μυστικά που δεν θα μάθουμε ποτέ. Πάνω στο ανάγλυφο τους οι πρώτοι κάτοικοι σχεδίασαν το σκηνικό της ζωής τους, έστησαν σπίτια, στέγασαν τα όνειρα τους και έγραψαν τη δική τους ιστορία. Κάτω χαμηλά η Βλάστη και απέναντι το βουνό Μουρίκι.
Πανέμορφο σκηνικό με τον οικισμό περιτριγυρισμένο από λιβάδια με αραιά κέδρα, δάση οξιάς, βελανιδιάς και αναδασώσεις με πεύκα.
Κουβαλώντας εικόνες και ήχους από τον περιπετειώδη κόσμο του βουνού πήραμε τον δρόμο της επιστροφής. Ένα επίμονο αεράκι μας σπρώχνει διακριτικά στο μονοπάτι της επιστροφής. Η πορεία μας, από την ίδια πλευρά του βουνού, η κατάβαση γίνεται γρήγορα και εύκολα.
Αφήνουμε πίσω μας το βουνό, μια τελευταία ματιά μέχρι τη μακρινή γραμμή του ορίζοντα, η κορυφή μένει οριστικά πίσω μας. Φθάσαμε στα αυτοκίνητα μεσημέρι και σύντομα βρεθήκαμε στην πλατεία του χωριού να απολαμβάνουμε τον καφέ μας στην ηρεμία της πλατείας. Ένας τόπος γεμάτος μνήμες από μια Ελλάδα απόμακρη και ξεχασμένη.
Αυτή η ορεινή γωνιά κρυμμένη στις επάλξεις των βουνών μας υποδέχεται στη μοναξιά της Φθινοπωρινής φύσης. Κτισμένη από τον 15ο αιώνα στο υψίπεδο (1240μ) του όρους Μουρίκι. Το πρώτο κρυφό σχολείο στην Μακεδονία λειτούργησε στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Βλάστη.
Στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο κάηκε από τους Γερμανούς και στον Εμφύλιο που ακολούθησε εγκαταλείφθηκε τελείως. Πολιτισμός 5 αιώνων χάθηκε, σώθηκαν μόνο οι εκκλησίες και το άκαμπτο φρόνημα των Βλαστιωτών.
Σήμερα η άλλοτε ακμάζουσα πόλη των 8.000 κατοίκων έμεινε μόνη της με λίγους κτηνοτρόφους να περνούν την ώρα τους ανατρέχοντας στους θρύλους και τα μεγαλεία των παλιών καιρών.
Απομεσήμερο επιστροφή στην Βέροια στον «πολιτισμό» και στους θορύβους.
